Καταρράκτης

Ο οφθαλμός μας περιέχει ένα μικρό φακό μεγέθους 10 περίπου χιλιοστών. Ο φακός αυτός βρίσκεται ακριβώς πίσω από την ίριδα και την κόρη του ματιού. Χρησιμεύει στην εστίαση των ακτίνων του φωτός που έρχονται από το εξωτερικό περιβάλλον, όπως σε μια φωτογραφική μηχανή που η εικόνα περνά μέσα από τον φακό και προβάλλεται στο film. Ο φακός αυτός, που φυσιολογικά είναι διαυγής σαν καθαρό ζελέ ή κρύσταλλο (γι’ αυτό και ονομάζεται κρυσταλλοειδής φακός), μπορεί με την πάροδο της ηλικίας να χάσει την αρχική του σύσταση και να θολώσει λόγω κάποιας αλλαγής στη δομή των πρωτεϊνών του. Αυτή η βαθμιαία θόλωση του κρυσταλλοειδούς φακού του οφθαλμού, λέγεται καταρράκτης. . Ένας καταρράκτης μοιάζει πολύ με ένα θολό παράθυρο μέσα από το οποίο δεν μπορείτε να δείτε καθαρά. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μειώνεται η όραση καθώς ο θολωμένος φακός εμποδίζει το φως να εισέλθει. Η θόλωση μπορεί να παρατηρηθεί σε οποιοδήποτε μέρος του φακού και να προκαλεί ανάλογες διαφοροποιήσεις της όρασης. Έτσι, μια θόλωση του κέντρου του φακού (πυρήνας) προκαλεί μυωπία, ενώ αντίστοιχα θόλωση στην περιφέρεια του φακού προκαλεί αύξηση της υπερμετρωπίας και συχνά ραγδαία διαφοροποίηση των γυαλιών σε σύντομο χρονικό διάστημα

Από καταρράκτη μπορεί να επηρεαστούν το ένα ή και τα δύο μάτια. Η συχνότητα του καταρράκτη είναι 50% σε ανθρώπους ηλικίας μεταξύ 65 – 74 ετών και αυξάνεται σε 70% στις ηλικίες άνω των 75 ετών.

Στην πραγματικότητα, πολλοί άνθρωποι πάνω από 50 έχουν κάποια μορφή καταρράκτη.

Ο καταρράκτης εξελίσσεται σταδιακά και ενώ στα αρχικά στάδια δεν προκαλεί ιδιαίτερα συμπτώματα, σε πιο προχωρημένα στάδια μπορεί να εμφανιστούν τα εξής συμπτώματα :

• Θολή, ομιχλώδης όραση
• Προοδευτική μείωση και κακή ποιότητα της όρασης (κοντινής ή/και μακρινής)
• Εμφάνιση ή επιδείνωση μυωπίας. Δεδομένου ότι ο καταρράκτης ορισμένες φορές, στο πρώτο του στάδιο προκαλεί μυωπία, δηλαδή βελτιώνει την όραση για κοντά χωρίς γυαλιά, ασθενείς που πάσχουν από καταρράκτη και φορούσαν γυαλιά για διάβασμα, αρχίζουν να διαβάζουν χωρίς γυαλιά
• Ανάγκη για συχνές αλλαγές στη συνταγή γυαλιών
• Δυσκολία ιδίως κατά την νυχτερινή οδήγηση (συνήθως ακτίνες γύρω από τα φώτα των αυτοκινήτων)
• Διπλωπία
• Τα χρώματα φαίνονται πιο «ξεθωριασμένα» ή έχουν μια κιτρινωπή χροιά
• Μείωση οράσεως σε συνθήκες έντονου φωτός λόγω διάχυσης
• Δυσκολία να δείτε την αυγή ή το σούρουπο, όταν ο φωτισμός είναι χαμηλός
• Φωτοστέφανο γύρω από τους λαμπτήρες

Όλα τα παραπάνω συμπτώματα μπορούν να επηρεάσουν τις καθημερινές δραστηριότητες, όπως :

• Οδήγηση (ειδικά το βράδυ).
• Διάβασμα ή παρακολούθηση τηλεόρασης.
• Γράψιμο ή άλλες ασχολίες που απαιτούν λεπτομερή παρατήρηση των αντικειμένων.
• Θα πρέπει να αναφερθεί ότι σε σοβαρές πολυκεντρικές μελέτες ο καταρράκτης ενοχοποιήθηκε ως πρώτος παράγοντας κινδύνου καταγμάτων σε ηλικιωμένους ασθενείς.

Η ηλικία, η έκθεση σε ακτινοβολίες, ο τραυματισμός του οφθαλμού, ο σακχαρώδης διαβήτης, η μακροχρόνια λήψη κορτιζόνης και άλλων φαρμάκων είναι οι συνήθεις αιτίες που μπορούν να δημιουργήσουν τον καταρράκτη. Ο καταρράκτης είναι αποτέλεσμα της οξειδωτικής βλάβης στις πρωτείνες του φακού, παρόμοια με τη βλάβη που συμβαίνει στην πρωτεΐνη του ασπραδιού των αυγών, όταν τα αυγά ψήνονται. Το κάπνισμα και η ηλιακή ακτινοβολία αυξάνουν τον κίνδυνο καταρράκτη. Άτομα με υψηλές διαιτητικές προσλήψεις αντιοξειδωτικών συστατικών (ιδιαίτερα βιταμινών C, E, σεληνίου και καροτενίων), παρουσιάζουν χαμηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης καταρράκτη. Τροφές πλούσιες σε αντιοξειδωτικά συστατικά (γλουταθειόνη, βιοφλαβονοειδή, βιταμίνες) είναι : τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, η γλυκοπατάτα, τα καρότα, το μπρόκολο και άλλα έντονα χρωματισμένα λαχανικά, καθώς και ωμά φρέσκα φρούτα, ιδιαίτερα κίτρα και βατόμουρα.

Διαβάστε εδώ περισσότερα για τη σχέση διατροφής και καταρράκτη.

Αρχικά, κατά τη μέτρηση της οπτικής οξύτητας του ασθενή, διαπιστώνεται μείωση της όρασης. Στη συνέχεια, μετά από διαστολή της κόρης με ενστάλαξη σταγόνων, ο ασθενής εξετάζεται στη σχισμοειδή λυχνία οπότε και επιβεβαιώνεται από τον οφθαλμίατρο, η ύπαρξη ή όχι του καταρράκτη.

Ο καταρράκτης δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με φάρμακα, ούτε διορθώνεται με γυαλιά. Η μόνη αποτελεσματική θεραπεία για τον καταρράκτη είναι η αφαίρεσή του με μικροχειρουργική επέμβαση. Η χειρουργική επέμβαση καταρράκτη είναι η πιο συχνή χειρουργική διαδικασία παγκοσμίως.. Θεωρείται ευρέως ασφαλής και αποτελεσματική. Πρακτικά αυτό που γίνεται στην επέμβαση καταρράκτη είναι η αφαίρεση του θολωμένου κρυσταλλοειδούς φακού του οφθαλμού και η αντικατάστασή του στο εσωτερικό του ματιού με έναν τεχνητό φακό που ονομάζεται ενδοφακός.

Αναλυτικές πληροφορίες για τις χειρουργικές επεμβάσεις καταρράκτη μπορείτε να δείτε εδώ.