Μεταμόσχευση βλαστοκυττάρων

Η διαφάνεια του κερατοειδούς είναι απαραίτητη για μια καλή όραση. Η ανανέωση των κυττάρων του κερατοειδούς και η επούλωσή του μετά από τραυματισμούς ή άλλα αίτια, είναι μια σύνθετη διαδικασία και εξαρτάται κυρίως από τα βλαστοκύτταρα που υπάρχουν στην περιφέρεια του κερατοειδούς, στο σκληροκερατοειδικό όριο (ΣΚΟ), το οποίο βρίσκεται σε μια μικρή περιοχή του ματιού ανάμεσα στον κερατοειδή και τον σκληρό χιτώνα. Η παρουσία υγιών βλαστοκυττάρων ενεργοποιεί την αναγέννηση των υγιών ιστών του κερατοειδούς δημιουργώντας μία διαυγή, λεία επιφάνεια.

Θερμικά ή χημικά εγκαύματα στο μάτι ή και άλλα αίτια γενετικά ή μη, μπορεί να καταστρέψουν την επιφάνεια του κερατοειδούς (επιθήλιο) και το ΣΚΟ, προκαλώντας μια ανεπάρκεια των βλαστοκυττάρων. Εάν συμβεί αυτό, ο κερατοειδής θολώνει καθώς επικαλύπτεται από ένα διαφορετικό, μη υγιές επιθήλιο που προέχεται από άλλους ιστούς του ματιού. Η ανεπάρκεια βλαστοκυττάρων του ΣΚΟ  εκτιμάται ότι επηρεάζει περίπου 3,3 ανά 100.000 άτομα, προκαλώντας πόνο, φωτοφοβία, φλεγμονή, νεοαγγείωση, απώλεια της διαφάνειας του κερατοειδούς και τελικά τύφλωση.

Οι συμβατικές μεταμοσχεύσεις κερατοειδούς είναι μια αναποτελεσματική θεραπεία σε τέτοιες περιπτώσεις, λόγω της καθυστερημένης ή ελλιπούς επούλωσης που οφείλεται στην ανεπάρκεια των βλαστοκυττάρων του κερατοειδούς.

Σε περιπτώσεις σοβαρής ανεπάρκειας βλαστοκυττάρων (LSCD), η λύση είναι η μεταμόσχευση βλαστοκυττάρων η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την επούλωση του κερατοειδούς.

Απαραίτητη προϋπόθεση για να συμβεί αυτό είναι να υπάρχει η αντίστοιχη «πηγή βλαστοκυττάρων», η οποία ανάλογα με την περίπτωση, μπορεί να περιλαμβάνει τις εξής λύσεις:

Αυτομεταμόσχευση βλαστοκυττάρων:

σε περιπτώσεις που η ανεπάρκεια βλαστοκυττάρων περιορίζεται μόνο στο ένα μάτι και το άλλο μάτι είναι υγιές, μπορεί να γίνει αυτομεταμόσχευση υγιών κυττάρων από το ένα οφθαλμό του ίδιου του ασθενούς στον άλλο.

Αυτό μπορεί να γίνει με έναν από τους εξής τρόπους:

• Ετερο(άλλο)μεταμόσχευση κυττάρων

Σε περιπτώσεις αμφοτερόπλευρης απώλειας ή δυσλειτουργίας κυττάρων η μεταμόσχευση βλαστοκυττάρων από συγγενή δότη.

• καλλιέργειες λιποκυττάρων

Λαμβάνονται από τον ασθενή, οι οποίες, όταν έχουν εμβολιαστεί επιτυχώς, αναγεννούν το επιθήλιο του κερατοειδούς και επαναφέρουν τις λειτουργίες του.

• Οι καλλιέργειες κυτταρικών κυττάρων

Επιτρέπουν ακόμη και τη δυνατότητα θεραπείας ασθενών με απώλεια επιθηλίου του κερατοειδούς και στα δύο μάτια, υπό την προϋπόθεση ότι ένα μικρό μέρος του λίμπους παραμένει σε ένα από τα μάτια για τη θεραπεία ενηλίκων με μέτρια ως σοβαρή ανεπάρκεια των επιχείλιων βλαστικών κυττάρων (LSCD) μετά από οφθαλμικά εγκαύματα πραγματοποιείται μόνο μια μικρή βιοψία για τη συλλογή των κυττάρων. Σε περιπτώσεις που δεν υπάρχει αρκετός ιστός για ένα τέτοιο αυτομόσχευμα ή όταν αυτό αντενδείκνυται. Η συγκεκριμένη θεραπεία χρησιμοποιεί τα βλαστοκύτταρα του ασθενούς για την αναγέννηση και την επιδιόρθωση των κατεστραμμένων οφθαλμικών ιστών.

Το Holoclar , είναι μια αυτόλογη καλλιέργεια των βλαστοκυττάρων. Είναι κατασκευασμένο από βιοψία που λαμβάνεται από μια μικρή άθικτη περιοχή (τουλάχιστον 1-2 mm2) του κερατοειδή του ασθενούς και καλλιεργείται στο εργαστήριο χρησιμοποιώντας κυτταρική καλλιέργεια, και μεταμοσχεύεται στο προσβεβλημένο μάτι ή στα μάτια μετά την απομάκρυνση της κατεστραμμένης περιοχής. Τέτοιες καλλιέργειες τοποθετούνται ως μοσχεύματα και αναγεννούν μόνιμα ένα λειτουργικό επιθήλιο του κερατοειδούς επιτρέποντας την ανάκτηση της οπτικής οξύτητας για την αντικατάσταση κατεστραμμένων βλαστοκυττάρων.

Μειώνει τον κίνδυνο απόρριψης σε σύγκριση με τη μεταμόσχευση ιστού από έναν δότη και δεν απαιτεί χειρουργική επέμβαση στο άλλο μάτι του ασθενούς, καθώς, μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο πρόκλησης βλάβης στο υγιές μάτι.