Η θεραπεία του γλαυκώματος
Ο σημαντικότερος στόχος στην θεραπεία του γλαυκώματος είναι η διατήρηση της όρασης προλαμβάνοντας τις βλάβες του οπτικού νεύρου.
Όλες οι θεραπείες για το γλαύκωμα που υπάρχουν σήµερα, έχουν σαν στόχο την µείωση της ενδοφθάλµιας πίεσης και την διατήρησή της σε χαμηλά επίπεδα. Είναι γενικά αποδεκτό ότι ελαττώνοντας την πίεση επιβραδύνουμε ή σταµατάµε την απώλεια του οπτικού πεδίου στους περισσότερους ασθενείς.
Είναι αλήθεια ωστόσο ότι κάποιοι ασθενείς συνεχίζουν να χάνουν µέρος της όρασής τους ακόµη και όταν η πίεση έχει μειωθεί σηµαντικά. Παρόλα αυτά οι περισσότεροι είναι σε θέση να την διατηρήσουν.
Σημερα, υπάρχουν τρεις βασικές επιλογές για την θεραπεία του γλαυκώματος ανοικτής γωνίας:
Οι οφθαλμικές σταγόνες για τη μείωση της ενδοφθάλμιας πίεσης (αντιγλαυκωματικά φάρμακα) είναι η σημαντικότερη μορφή αρχικής θεραπείας για το γλαύκωμα. Τα φάρμακα μειώνουν αποτελεσματικά την πίεση στην πλειονότητα των ασθενών, µε δύο τρόπους: είτε μειώνουν την παραγωγή, είτε αυξάνουν την αποχέτευση του υδατοειδούς υγρού. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν διάφοροι συνδυασμοί οφθαλµικών κολλυρίων, στους ασθενείς εκείνους που δεν ρυθμίζονται µε ένα µόνο κολλύριο. Επίσης, μερικά από τα φάρμακα επιτυγχάνουν μια αυξημένη αιματική ροή στο οπτικό νεύρο και κάποια άλλα νευροπροστασία.
Σε κάποιες ειδικές περιπτώσεις μπορεί να χορηγηθούν χάπια για μικρό χρονικό διάστημα για την μείωση της πίεσης, συνήθως σε ασθενείς που δεν ρυθμίζονται ικανοποιητικά µε τα κολλύρια. Τα δισκία, σε αντίθεση µε τα κολλύρια, έχουν πολλές ανεπιθύμητες ενέργειες σε όλο τον οργανισµό. Για τον λόγο αυτό συνήθως αποτελούν μόνο μια προσωρινή λύση.
Τα μειονεκτήματα της φαρμακευτικής αγωγής περιλαμβάνουν γενικές ανεπιθύμητες ενέργειες που µπορεί να εμφανιστούν µε οποιοδήποτε φάρµακο, είτε αυτό είναι κολλύριο, είτε δισκία από το στόμα. Πολλά οφθαλµικά κολλύρια απορροφώνται στο αίμα και μπορούν να έχουν διάφορες επιδράσεις στον ασθενή. Επιπλέον οι οφθαλµικές σταγόνες µπορεί να προκαλέσουν προσωρινά προβλήµατα στους ασθενείς προκαλώντας κοκκινίλα, πόνο, τσούξιµο ή ακόµη και θολή όραση.
Μελέτες έχουν δείξει ότι λιγότεροι από τους μισούς ασθενείς βάζουν τις σταγόνες τους σύμφωνα µε τις οδηγίες του γιατρού τους. Συμμόρφωση είναι η συνεπής τήρηση των συμβουλών του γιατρού σας. H οφθαλμική σταγόνα, όπως και κάθε άλλο φάρμακο δεν θα δράσει σωστά εκτός αν τη χρησιμοποιήσετε σωστά! Η ελλιπής συμμόρφωση με τις συμβουλές του γιατρού δεν απαντάται μόνο στον γλαύκωμα. Στην πραγματικότητα εμφανίζεται ευρέως και συμβαίνει σε όλο το φάσμα της ιατρικής και σχεδόν με όλες τις ασθένειες και είναι πολύ συχνά η αιτία αποτυχίας μιας θεραπευτικής αγωγής.
Πώς να χρησιμοποιήσετε σωστά τις οφθαλμικές σταγόνες
1. Γείρετε πίσω το κεφάλι σας και κοιτάξτε ψηλά μπροστά σε έναν καθρέφτη ή γέρνοντας προς τα πίσω ενώ κάθεστε σε μία καρέκλα ή ένα κρεβάτι. Το κάτω βλέφαρο θα πρέπει να τραβηχτεί απαλά προς τα κάτω με ένα δάκτυλο ώστε να σχηματιστεί μία μικρή κοιλότητα στην οποία θα τοποθετηθούν οι σταγόνες. Επειδή μπορεί να πέσουν περισσότερες από μία σταγόνες κατά λάθος, θα πρέπει να έχετε πρόχειρο ένα χαρτομάντηλο για να σκουπίσετε από το δέρμα το υγρό που υπερχείλισε.
2. Αφού τοποθετηθεί η σταγόνα, τα βλέφαρα πρέπει να κλείσουν απαλά για περίπου δύο λεπτά, ώστε να δοθεί χρόνος στο φάρμακο να απορροφηθεί από το μάτι. Κρατώντας απαλά τα μάτια μας κλειστά, διατηρούμε το φάρμακο σε επαφή με το μάτι έτσι ώστε να απορροφηθεί από αυτό.
3. Φράξτε τους δακρυϊκούς πόρους με τον αντίχειρα ή το δείκτη για δύο λεπτά ενώ κρατάτε τα μάτια σας κλειστά, ώστε να αποφευχθεί η ροή της σταγόνας και των δακρύων προς τη μύτη.
4. Εάν λαμβάνετε πάνω από μία σταγόνες, θα πρέπει να περιμένετε τουλάχιστον πέντε λεπτά πριν χορηγήσετε τη δεύτερη σταγόνα. Η εσοχή του κάτω βλεφάρου στην οποία τοποθετείται η σταγόνα είναι μικρή και δεν μπορεί να συγκρατήσει πάνω από μία σταγόνα τη φορά. Αν βάλετε περισσότερες από μία σταγόνα τη φορά θα προκληθεί υπερχείλιση και η σταγόνα θα ξεπλυθεί από το μάτι.
Έχετε μαζί σας τις σταγόνες κάθε φορά που επισκέπτεστε τον οφθαλμίατρό σας. Ο οφθαλμίατρος μπορεί να σας βοηθήσει να μάθετε τη σωστή χρήση των οφθαλμικών σταγόνων.
Όταν η αντιγλαυκωματική φαρμακευτική αγωγή δεν είναι αποτελεσματική, προκαλεί ανεπιθύμητες ενέργειες ή ο ασθενής δεν συμμορφώνεται, τότε ο οφθαλµίατρος σας µπορεί να συστήσει επέµβαση µε laser.
Όταν η αντιγλαυκωματική φαρμακευτική αγωγή δεν είναι αποτελεσματική, προκαλεί ανεπιθύμητες ενέργειες ή ο ασθενής δεν συμμορφώνεται, τότε ο οφθαλµίατρος σας µπορεί να συστήσει επέµβαση µε laser.
Χειρουργική επέµβαση (τραμπεκουλεκτοµή ή παρόμοια συριγγοποιητική επέμβαση, ή βαλβίδες γλαυκώματος)’ tags=”]
Σε πολλούς ασθενείς, το γλαύκωμα δεν μπορεί να ελεγχθεί με την κλασική θεραπεία με οφθαλμικές σταγόνες. Στις περιπτώσεις αυτές ένα φάσμα χειρουργικών τεχνικών και συσκευών παροχέτευσης του υδατοειδούς υγρού μπορεί να βοηθήσει.
Η χειρουργική επέμβαση είναι απαραίτητη σε ορισμένες περιστάσεις σε ασθενείς με γλαύκωμα. Χειρουργική αντιμετώπιση του γλαυκώματος συστήνεται όταν υπάρχουν
- υψηλά επίπεδα ενδοφθάλμιας πίεση (ΕΟΠ) παρά τη μέγιστη τοπική φαρμακευτική αγωγή του γλαυκώματος
- επιδείνωση της οπτικής λειτουργίας (συνήθως στην κοίλανση του οπτικού νεύρου ή στα οπτικά πεδία) και
- ανεπιθύμητες αντιδράσεις (είτε οφθαλμικές ή συστηματικές) από τα αντιγλαυκωματικά φάρμακα που δεν μπορούν να επιλυθούν με τροποποίηση της φαρμακευτικής αγωγής.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, η χειρουργική προσέγγιση μπορεί να είναι και η πρώτη επιλογή θεραπείας. Ο γιατρός σας θα λάβει την απόφαση μετά την αξιολόγηση της προόδου και της κατάστασής σας.
Οι κατευθυντήριες γραμμές για το γλαύκωμα (NICE 2017) συνιστούν χειρουργική επέμβαση στο πρωτοπαθές γλαύκωμα ανοικτής γωνίας εάν χρειάζεστε περισσότερες από δύο διαφορετικές οφθαλμικές σταγόνες για να ελέγξετε την πίεση ή αν έχετε προχωρημένο γλαύκωμα.
Οι χειρουργικές μέθοδοι περιλαμβάνουν:
1. την κλασική επέμβαση τραμπεκουλεκτομής
2. τις συσκευές για την προώθηση της ροής του υδατοειδούς υγρού (βαλβίδες γλαυκώματος), και