Κερατίτιδα από ακανθαμοιβάδα

Πρόκειται για μια πολύ σοβαρή μόλυνση των ματιών, που σχεδόν αποκλειστικά εμφανίζεται σε χρήστες φακών επαφής. Αυξημένο κίνδυνο μόλυνσης διατρέχουν χρήστες φακών επαφής που χειρίζονται τους φακούς τους με βρώμικα χέρια, χρησιμοποιούν μολυσμένο νερό βρύσης ή νερό από γεώτρηση για να καθαρίσουν τους φακούς επαφής, αποθηκεύουν ή καθαρίζουν φακούς επαφής με σπιτικό διάλυμα ή κάνουν ντους ή κολυμπούν σε πισίνα φορώντας τους φακούς επαφής. Πιστεύουμε επίσης, ότι τα διαλύματα καθαρισμού φακών επαφής “χωρίς τρίψιμο”, οδηγούν σε λιγότερο αποτελεσματικό καθαρισμό και απολύμανση των φακών επαφής. Επίσης, κάποιοι χρήστες φακών επαφής έχουν την κακή συνήθεια να συμπληρώνουν απλώς το καθαριστικό υγρό στη θήκη των φακών επαφής, χωρίς να αντικαταστήσουν το διάλυμα τελείως. Αυτό από μόνο του τετραπλασιάζει την πιθανότητα κερατίτιδας από ακανθαμοιβάδα.

Ερυθρότητα και πόνος στα μάτια μετά την αφαίρεση φακών επαφής, αίσθημα ξένου σώματος, φωτοφοβία, θολή όραση. Ενίοτε είναι δύσκολο να διαγνωστεί στα αρχικά της στάδια, επειδή τα συμπτώματα είναι παρόμοια με άλλου είδους κερατίτιδες (συνήθως ερπητική κερατίτιδα), με αποτέλεσμα η διάγνωσή της να καθυστερεί και η θεραπεία της να είναι λιγότερο αποτελεσματική. Σε εγκατεστημένη μόλυνση από ακανθαμοιβάδα, είναι χαρακτηριστικό εύρημα ο λευκός ‘ανοσολογικός δακτύλιος’ στον κερατοειδή χιτώνα.

Η κερατίτιδα από ακανθαμοιβάδα είναι πιο συχνή απ’ότι η μυκητιασική και η ερπητική κερατίτιδα σε χρήστες φακών επαφής. Την τελευταία 20ετία έχει παρατηρηθεί μια σταδιακή αύξηση του αριθμού των κρουσμάτων της κερατίτιδας από ακανθαμοιβάδα και αυτό πιθανώς οφείλεται σε δύο λόγους. Πρώτον, ότι τα διαλύματα καθαρισμού φακών επαφής έχουν χαμηλές συγκεντρώσεις ΡΗΜΒ (<0,0001%), κι έτσι δεν διαθέτουν επαρκή συγκέντρωση δραστικού αμοιβαδοκτόνου. Δεύτερον, όλο και περισσότεροι ασθενείς κάνουν χρήση φακών επαφής σιλικόνης-υδρογέλης σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, το οποίο είναι ανησυχητικό, καθώς μελέτες έχουν δείξει ότι πάνω σε αυτά τα υλικά η ακανθαμοιβάδα «προσκολλάται» πολύ πιο εύκολα.

Δυστυχώς περίπου το 50% των περιπτώσεων της κερατίτιδας από ακανθαμοιβάδα έχουν αρχικά διαγνωσθεί λανθασμένα σαν κερατίτιδα απλού έρπητα λόγω της ομοιότητας των πρώτων κλινικών σημείων της. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, οι πρόοδοι στις εργαστηριακές τεχνικές όπως η PCR εξέταση για ακανθαμοιβάδα (18S rRNA) έχουν βελτιώσει τη δυνατότητα διάγνωσης. Μπορούμε πλέον μέσα σε 3-4 ημέρες να έχουμε εργαστηριακή επιβεβαίωση της διάγνωσης με υψηλή ευαισθησία (90%) και ειδικότητα (90,8%).

Θα πρέπει να δείτε αμέσως έναν οφθαλμίατρο με εξειδίκευση στον κερατοειδή, εάν πιστεύετε ότι μπορεί να έχετε κερατίτιδα από ακανθαμοιβάδα – καθόσον η έγκαιρη διάγνωση είναι το κλειδί. Ο κατάλληλος εξειδικευμένος οφθαλμίατρος μπορεί να αντιμετωπίσει την λοίμωξη με διάφορα είδη φαρμάκων – συνήθως γίνεται συνδυασμένη θεραπεία, χρησιμοποιώντας δύο ή τρία βιοκτόνα. Δυστυχώς, και λόγω καθυστερημένης διάγνωσης, ακόμη και σήμερα αρκετά μάτια με κερατίτιδα από ακανθαμοιβάδα, καταλήγουν σε μεταμόσχευση κερατοειδούς για αποκατάσταση της όρασης.

Ο καθ. Κ. Καραμπάτσας ήταν μέλος της πρώτης παγκοσμίως ομάδας αντιμετώπισης της ακανθαμοιβάδας, από το πανεπιστήμιο του Bristol, η οποία δημοσίευσε τα αποτελέσματά της ακολουθώντας συγκεκριμένα θεραπευτικά σχήματα. Έκτοτε, τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης έχουν γίνει ευρέως αποδεκτά από την διεθνή επιστημονική κοινότητα και έχουν καθιερωθεί σαν το πλέον ενδεδειγμένο θεραπευτικό πρωτόκολλο για την πάθηση. Η μελέτη αυτή επίσης ανέδειξε τη σημασία της έγκαιρης διάγνωσης και τα καλύτερα τελικά οπτικά αποτελέσματα από την έγκαιρη έναρξη της ενδεδειγμένης αγωγής.

Μπορείτε ως χρήστης φακών επαφής να μειώσετε τον κίνδυνο μόλυνσης από ακανθαμοιβάδα, ακολουθώντας τις εξής οδηγίες:

1. Ακολουθήστε τις οδηγίες του γιατρού σας για τη φροντίδα και τον καθαρισμό των φακών επαφής σας. Οι οπτoμέτρες πρέπει επίσης να συμμετέχουν σε αυτή την προσπάθεια, τονίζοντας ιδιαίτερα τη σημασία της σωστής υγιεινής των φακών επαφής στους ασθενείς.
2. Ποτέ μην χρησιμοποιείτε νερό της βρύσης για να καθαρίσετε τους φακούς επαφής.
3. Μην κολυμπάτε, μην κάνετε ντους ή υδρομασάζ φορώντας φακούς επαφής, χωρίς προστατευτικά γυαλιά κολύμβησης.
4. Να καθαρίζετε πάντοτε τους φακούς επαφής αμέσως μετά την αφαίρεσή τους και να βάζετε τους φακούς επαφής για απολύμανση κάθε νύχτα.
5. Να πλένετε τα χέρια σας πριν χειριστείτε τους φακούς επαφής.
6. Να μην κοιμάστε ποτέ και για κανένα λόγο με τους φακούς επαφής, ανεξάρτητα από το είδος των φακών επαφής που χρησιμοποιείτε.