Τι είναι οι οφθαλμικές σταγόνες αυτόλογου ορού και που χρησιμοποιούνται
Πρόκειται για οφθαλμικές σταγόνες που προέρχονται από το ίδιο το αίμα ενός ασθενούς. Η συγκεκριμένη θεραπεία έχει αποκτήσει ιδιαίτερη σημασία τα τελευταία χρόνια, βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής πολλών ασθενών με ξηροφθαλμία. Οι οφθαλμικές σταγόνες αυτόλογου ορού (ASED) είναι αποτελεσματικές, είναι καλά ανεκτές και είναι γεμάτες από ουσίες που τα τεχνητά δάκρυα του φαρμακευτικού εμπορίου δεν μπορούν να προσφέρουν.
Ο αυτόλογος (ή ομόλογος όπως αλλιώς λέγεται) ορός ήταν μια από τις θεραπείες που είχαν χρησιμοποιηθεί σε μια παλιά μελέτη του 1975 σε μάτια που είχαν υποστεί χημικό έγκαυμα, ενώ η πρώτη μελέτη που περιγράφει τα οφέλη των οφθαλμικών σταγόνων αυτόλογου ορού σε ασθενείς με σύνδρομο Sjögren και ξηρά κερατοεπιπεφυκίτιδα (keratoconjuntivitis sicca) δημοσιεύθηκε το 1984.
- Πώς φτιάχνονται οι οφθαλμικές σταγόνες ομόλογου ορού
Τα πρωτόκολλα προετοιμασίας για τις οφθαλμολογικές σταγόνες ομόλογου ορού ποικίλλουν, αλλά όλες οι τεχνικές μοιράζονται αυτά τα ίδια θεμελιώδη βήματα: Ο ασθενής δίνει αίμα, το αίμα πήζει και στη συνέχεια φυγοκεντρείται για την απομόνωση του ορού του αίματος. Στο τέλος, μια ποσότητα ορού τοποθετείται σε μια δοσομετρική φιάλη και αραιώνεται με αποστειρωμένο αλατούχο διάλυμα. Το ποσοστό αραίωσης διαφέρει. Οι περισσότερες σταγόνες είναι 20% ορός, αν και μερικοί ασθενείς χρησιμοποιούν 25%, 50% ή ακόμη και 100% σταγόνες ορού. Συμβουλεύουμε στους ασθενείς ότι πρέπει να αποθηκεύουν τις σταγόνες που δεν έχουν ανοιχτεί στην κατάψυξη, μέχρι να χρησιμοποιηθούν, καθόσον έτσι διατηρείται η αποτελεσματικότητά τους και δεν υπάρχει κίνδυνος επιμόλυνσης.
- Ποιοι είναι οι κατάλληλοι ασθενείς και ποια τα οφέλη και οι περιορισμοί αυτής της μοναδικής θεραπείας παθήσεων του κερατοειδούς.
Οι διάφοροι αυξητικοί παράγοντες, τα θρεπτικά συστατικά και τα αντισώματα που περιέχονται στον αυτόλογο ορό παρέχουν πολλούς χρήσιμους βιοδραστικούς παράγοντες για την επιφάνεια του ματιού. Ο ορός περιέχει βιοδραστικά στοιχεία όπως λευκωματίνη, λυσοζύμη, βιταμίνη Α και αυξητικούς παραγόντες (TGF-b, EGF), που προάγουν την υγιή ανάπτυξη κυττάρων και την επούλωση της οφθαλμικής επιφάνειας. Σε οφθαλμούς με μεγάλη ξηροφθαλμία ή με επιφανειακές ουλές ή άλλες ανωμαλίες στην επιφάνειά τους, συχνά αυτοί οι παράγοντες λείπουν. Οι σταγόνες αυτόλογου ορού μπορούν να ανακουφίσουν από τα συμπτώματα ξηροφθαλμίας ασθενείς που δεν έχουν δει βελτίωση από άλλες διαθέσιμες θεραπείες όπως τα τεχνητά δάκρυα, τα οποία δεν περιέχουν βιοδραστικούς παράγοντες. Μελέτες έχουν δείξει ότι οι οφθαλμολογικές σταγόνες ομόλογου ορού είναι πιο αποτελεσματικές από τα τεχνητά δάκρυα, ανακουφίζοντας τους ασθενείς από τα συμπτώματα ξηροφθαλμίας και βελτιώνοντας την ποιότητα της στοιβάδας των δακρύων. Η χρήση σταγόνων ομόλογου ορού κλινικά είναι αποτελεσματική σε ασθενείς με σοβαρή οφθαλμική επιφανειακή νόσο, στο σύνδρομο Sjögren, μετά από χημικά εγκαύματα, σε σύνδρομο Stevens-Johnson όπως επίσης και σε περιπτώσεις οφθαλμικού ουλώδους πεμφιγοειδούς. Ο αυτόλογος ορός μπορεί επίσης να βοηθήσει στην επούλωση του κερατοειδούς. Επίσης χρησιμοποιείται σε ασθενείς με νευροτροφική κερατίτιδα, κερατίτιδα λόγω ρευματοειδούς αρθρίτιδος, όπως επίσης πριν και μετά από ορισμένες μεταμοσχεύσεις κερατοειδούς υψηλού κινδύνου.
Η ξηροφθαλμία είναι μια πολυπαραγοντική κατάσταση με πολλές θεραπευτικές επιλογές. Μερικές φορές όμως αποδεικνύεται ότι μέτρα όπως τα τεχνητά δάκρυα, οι αλοιφές, η υγιεινή των βλεφάρων, οι μάσκες υγρασίας, τα γυαλιά, και τα punctal plugs είναι αναποτελεσματικά. Όταν αποτυγχάνουν άλλες θεραπείες, οι οφθαλμικές σταγόνες ομόλογου ορού μπορούν να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής των ασθενών, είτε μόνες τους είτε συμπληρωματικά στις υπόλοιπες θεραπείες.
- Υπάρχουν άλλες εναλλακτικές λύσεις υποκατάστατων δακρύων
Ένας άλλος τομέας ενδιαφέροντος είναι η προσθήκη άλλων προϊόντων αίματος, όπως η δημιουργία οφθαλμικών σταγόνων πλούσιων σε αιμοπετάλια (PRP, Platelet Rich Plasma). Χρησιμοποιούνται εκεί που θέλουμε ακόμη πιο ενισχυμένο αποτέλεσμα. Η διαφορά μεταξύ PRP σταγόνων και σταγόνων ομόλογου ορού, είναι ότι στις PRP σταγόνες χρησιμοποιείται κατά τη διαδικασία παρασκευής τους, ένα διάλυμα το οποίο σπάει τις κυτταρικές μεμβράνες των αιμοπεταλίων, απελευθερώνοντας έτσι επιπλέον αυξητικούς παράγοντες.
Ουσιαστικά δηλαδή οι σταγόνες PRP περιέχουν πολύ περισσότερα αιμοπεταλιακά δραστικά στοιχεία απ’ ότι οι σταγόνες ομόλογου ορού. Τα αιμοπετάλια παίζουν πρωταρχικό ρόλο στις επουλωτικές διεργασίες του οργανισμού.
